Nadeelcompensatie / planschade
Wat is het?
De overheid kan rechtmatige besluiten nemen die inwoners, ondernemers of andere partijen onevenredig financieel kunnen benadelen. Bijvoorbeeld als een huis in waarde daalt als de gemeente een nieuwe weg aan legt. Je kunt dan een financiële tegemoetkoming aanvragen bij de gemeente. Dit heet nadeelcompensatie.
Nadeelcompensatie kan op verschillende manieren ontstaan:
- Je huis of pand is minder waard geworden door het plan. Dit noemen we waardevermindering onroerende zaak.
- Je onderneming heeft minder inkomsten door het plan. Dit noemen we inkomensderving.
Schade die de overheid veroorzaakt door te handelen in strijd met de wet -onrechtmatige schade- valt hier niet onder.
Wat moet je doen?
Je kunt door middel van onderstaand E-formulier een verzoek voor schadevergoeding indienen bij de gemeente.
Voor de aanvraag heb je DigiD nodig. Heb je nog geen DigiD? Vraag dit dan aan via www.digid.nl
Procedure
Onder aan deze pagina is de "Verordening nadeelcompensatie gemeente Eersel 2024" opgenomen. In deze verordening staan de (procedure)regels voor schadeverzoeken uitgewerkt.
Bij een aanvraag nadeelcompensatie wordt eerst gekeken in hoeverre er sprake is van nadeel en in of deze daadwerkelijk door het handelen van de gemeente is veroorzaakt. De aanvrager moet dit aantonen. Een schadebedrag wordt pas uitgekeerd als het bedrag hoger is dan het normale ondernemers- en maatschappelijk risico.
Niet altijd een schadevergoeding
Bedrijven en burgers moeten van tijd tot tijd accepteren dat in de straat of in de omgeving werkzaamheden in het algemeen belang plaatsvinden waarbij tijdelijk overlast en zelfs inkomstenderving en/of omrijschade kan ontstaan. Voor bedrijven valt dit onder het normaal maatschappelijk bedrijfsrisico wat dan ook niet op de overheid kan worden afgewenteld. Dit is anders wanneer een bedrijf onevenredig zwaar is getroffen in vergelijking met andere bedrijven én de schade hoger is dan het drempelbedrag voor het normaal maatschappelijk risico.
Daarnaast zijn ook andere criteria van belang om te beoordelen of de overheid verplicht is tot toekenning van nadeelcompensatie:
- is er voldoende nauw causaal verband tussen het overheidshandelen en de schade?
- was de maatregel voorzienbaar voor de benadeelde; heeft de benadeelde het risico op het ontstaan van de schade aanvaard?
- ondervindt de benadeelde door het overheidshandelen niet alleen nadelen maar ook voordelen?
- heeft de benadeelde zich voldoende ingespannen om de schade te voorkomen of te beperken?
- is de schade het gevolg van een omstandigheid die aan de benadeelde kan worden toegerekend?
- is de vergoeding van de schade anderszins verzekerd?
Wat kost het?
Het drempelbedrag voor een aanvraag bedraagt € 500,00. Dit drempelbedrag wordt terug betaald bij definitieve toekenning van een tegemoetkoming in de schade.
Specifieke vorm van nadeelcompensatie voor rechtmatig handelen onder de Omgevingswet
De Omgevingswet bevat een speciale regeling voor nadeelcompensatie. Hiervoor heeft u het algemene deel gelezen. Voor nadeelcompensatie voor schadeoorzaken die onder de Omgevingswet vallen is er in de Omgevingswet een aanvullende regeling ten opzichte van het algemene deel opgenomen.
Deze paragraaf gaat specifiek over nadeelcompensatie onder de Omgevingswet.
De regeling is ten opzichte van de algemene regeling bijzonder, omdat er specifieke schadeoorzaken zijn aangewezen. Daarnaast zijn er specifieke bepalingen opgenomen over actieve risicoaanvaarding, passieve risicoaanvaarding en het normaal maatschappelijk risico.
Schadeoorzaken
De Omgevingswet heeft een aantal specifieke schadeoorzaken aangewezen waarvoor een aanvraag om nadeelcompensatie kan worden ingediend. Het gaat bijvoorbeeld om een regel in het omgevingsplan, een omgevingsvergunning of de weigering daarvan, een maatwerkvoorschrift. Dergelijke besluiten of toestemmingen kunnen schade veroorzaken. Bijvoorbeeld: u kijkt nu uit op een weiland en door een omgevingsvergunning wordt de bouw van een woning toegelaten, waardoor u schade ondervindt. Dan kan het zijn dat de omgevingsvergunning het schadeveroorzakende besluit is.
Verschil directe en indirecte schade
In de Omgevingswet is een onderscheid gemaakt in directe en indirecte schade. Directe schade is schade die het gevolg is van het aanpassen van bestaande rechten. Bijvoorbeeld het beperken van de uitbreidingsmogelijkheden van het eigen bedrijf. Indirecte schade is schade veroorzaakt door activiteiten in de omgeving. Bijvoorbeeld waardedaling van een woning door de bouw van een hoge flat op het buurperceel.
Actieve risicoaanvaarding
Onder de Omgevingswet blijft schade voor rekening van de aanvrager als hij het risico van het ontstaan van de schade actief heeft aanvaard. Hiervan is sprake als een aanvrager bijv. een woning heeft gekocht nadat de omgevingsvergunning voor bouw van een nieuwe woning op het nabij gelegen weiland is verleend. De aanvrager had kunnen weten dat het weiland geen weiland blijft, omdat er een vergunning voor de bouw van een woning is verleend.
Passieve risicoaanvaarding
Onder de Omgevingswet blijft schade onder voorwaarden voor rekening van de aanvrager als hij het risico van schade passief heeft aanvaard. Hiervan is sprake als een eigenaar van een onroerende zaak bijv. geen gebruik maakt van de bouw- of gebruiksmogelijkheden op zijn perceel en de gemeente deze mogelijkheden laat vervallen. Door stilzitten van de eigenaar is dan de schade ontstaan.
Normaal maatschappelijk risico
Schade die binnen het normaal risico valt blijft voor rekening van de aanvrager. In de Omgevingswet is het normaal maatschappelijk risico bepaald op 4%. Dit betekent dat 4% van de waarde van de onroerende zaak onmiddellijk voor het ontstaan van de schade, voor eigen rekening blijft. Bij directe schade en inkomensschade geldt wel het normaal maatschappelijk risico, maar niet het vaste percentage van 4%.
Hoelang duurt het?
- De procedure voor een tegemoetkoming van nadeelcompensatie duurt gemiddeld 1 tot 1,5 jaar.
Meer informatie
Het is verstandig om voordat een aanvraag om nadeelcompensatie (inclusief planschade) wordt ingediend contact op te nemen met het team Ruimtelijke ontwikkeling via het contactformulier op deze pagina.
Regelgeving
Het college hanteert bij de behandeling van het verzoek de
Procedureverordening (voor advisering) tegemoetkoming in planschade gemeente Eersel: voor aanvragen die moeten worden behandeld op basis van de Wet ruimtelijke ordening.
Of de Verordening nadeelcompensatie gemeente Eersel 2024: voor aanvragen die moeten worden behandeld op basis van de Omgevingswet.
Beleid buitenplanse omgevingsplanactiviteiten zonder bindend advies en nadeelcompensatie