Veilig en menswaardig

Spreidingswet

Ondanks de wens van het kabinet om de Spreidingswet af te schaffen, hebben alle gemeenten de opdracht gekregen om asielzoekers op te vangen. Het is op dit moment dus -naast onze maatschappelijke verantwoordelijkheid – ook een opgedragen wettelijke plicht om voor opvangplekken te zorgen. In de gemeente Eersel moeten we op 1 juli 2025 60 asielzoekers opvangen. Dat gaat niet lukken, maar door alvast deze stappen te zetten hopen we in de toekomst wel aan deze plicht te kunnen voldoen.

Het kabinet wil de Spreidingswet afschaffen. Waarom komt er dan toch asielopvang in Eersel?

In april 2025 heeft het Ministerie van Asiel en Migratie een eerste voorstel gedeeld om de Spreidingswet af te schaffen. In dit voorstel staat dat gemeenten nog steeds worden gevraagd om opvangplekken te regelen. Zo blijft er genoeg opvang mogelijk in Nederland. Het verschil is dat het dan niet meer verplicht is, maar vrijwillig. Voorlopig gaat het dus nog om een eerste voorstel, maar de vraag aan gemeenten om opvang te regelen blijft hetzelfde.

Nu geldt de Spreidingswet nog steeds. De gemeente voert hiermee deze wet dus gewoon uit.

Waarom onderzoekt de gemeente ook de mogelijkheid van 100 of 150 opvangplekken?

Het college verwacht dat er rond 2027 meer asielzoekers opgevangen moeten worden. Voor de provincie Noord-Brabant is een verdeling gemaakt. Daarin staat dat de gemeente Eersel 60 opvangplekken moet regelen. In deze verdeling is gekeken naar hoeveel opvangplekken er al zijn in bestaande en geplande asielzoekerscentra (AZC’s). Wat nog overblijft, wordt verdeeld over gemeenten die nog geen plannen hebben, zoals Eersel.

Sommige gemeenten, zoals Cranendonck (1500 plekken) en Gilze (1200 plekken), hebben veel meer plekken gerealiseerd dan nodig. Daardoor hoeft Eersel nu nog maar 60 opvangplekken te regelen in plaats van de eerder genoemde 131.

Veranderingen opvangen

Toch kan dit aantal nog veranderen. Sommige gemeenten maken bezwaar tegen de verdeling en sommige opvanglocaties kunnen in de toekomst sluiten. Zolang Eersel nog geen opvanglocatie heeft, kan het aantal opvangplekken dus weer stijgen. Hoeveel is niet te voorspellen. Het college denkt dat met 100 opvangplekken eventuele veranderingen kunnen worden opgevangen. Zo blijft Eersel voldoen aan de taak.

Situatie in de wereld

Het aantal opvangplekken hangt ook af van hoeveel asielaanvragen er komen. Dat verschilt per jaar en is afhankelijk van de situatie in de wereld. Elke 2 jaar wordt opnieuw berekend hoeveel opvangplekken er nodig zijn en komt er een nieuw verdeelbesluit. De volgende berekening is eind 2026, dus vóórdat de opvang in Eersel opent. Ook dan denkt het college met 100 plekken genoeg ruimte te hebben om aan de taak te blijven voldoen.

Wat houdt een kleinschalige opvang in?

Asielzoekers die al zijn toegelaten tot asielprocedure

De gemeente onderzoekt de mogelijkheden voor een kleinschalige opvanglocatie voor asielzoekers. Een opvanglocatie met maximaal 150 plekken wordt door het COA gezien als kleinschalig. Zo’n kleine locatie hoort altijd bij een groter AsielZoekersCentrum (AZC) in de regio. Voor onze regio is dat het AZC op de Buiten Jan in Veldhoven. Asielzoekers kunnen gebruik maken van de faciliteiten op deze locatie. In Eersel gaat het dus niet om een aanmeldlocatie, zoals in Ter Apel of Budel. In Eersel komen asielzoekers die via een aanmeldlocatie al zijn toegelaten tot de asielprocedure.

Veiligheid

De aanpak van overlast wordt samen gedaan door het COA, de gemeente, de politie en de landelijke overheid. Er zijn landelijke en lokale maatregelen om overlast aan te pakken én te voorkomen.

Mogelijke maatregelen

Het COA is verantwoordelijk voor wat er op de opvanglocatie zelf gebeurt. Het COA doet veel om te voorkomen dat asielzoekers overlast veroorzaken. Als er toch overlast is, kunnen er verschillende maatregelen worden genomen. De maatregelen kunnen verschillen. Soms is een gesprek genoeg. In zwaardere gevallen kan iemand tijdelijk worden overgeplaatst naar een speciale opvanglocatie met strengere regels (HTL, zogenoemde Handhaving & Toezicht Locatie).

Samenwerken

Als er buiten het azc iets gebeurt waarbij bewoners van het azc betrokken zijn, overlegt het COA met de gemeente, politie of het Openbaar Ministerie. Het COA zoekt ook buurtbewoners en ondernemers op. Zo blijft er goed zicht op wat er speelt in de omgeving. Al vóór de opening van een azc begint het COA met overleg in de buurt. Daarbij zijn ook de wijkagent en de gemeente bij betrokken.

Er fietst hier dagelijks veel jeugd naar school. Wordt hier wel rekening mee gehouden?

Veiligheid zal in de uitwerking van verdere plannen zeker een plek krijgen. Een gevoel van veiligheid kunnen we echter niet afdwingen. Er is in de media veel aandacht voor de negatieve verhalen, wat het gevoel van veiligheid aantast. Er zijn echter ook positieve verhalen en dit wordt onderbouwd door onafhankelijke onderzoeken die een ander beeld tonen, zo blijkt uit de informatie van het COA. “ De meeste gemeenten zien weinig of geen verhoogde cijfers overlast en criminaliteit door het azc in hun buurt. Buurtbewoners zijn meestal positief over het azc en hulpvaardig bij asielzoekers.” (Bron: www.coa.nl)

Veiligheid beter te beheersen

Dat neemt niet weg dat er ook gemeenten zijn die wel overlast ervaren, zeker voor Ter Apel en Budel waar aanmeldcentra staan waar relatief veel mensen verblijven. In Eersel komt echter geen grote aanmeldlocatie, maar juist een kleinere opvanglocatie voor mensen die al zijn toegelaten tot de asielprocedure. Met deze opzet is de veiligheid in elk geval beter te beheersen.

Wordt er wel rekening gehouden met de kwetsbare bewoners van De Donksbergen en Huize Ereslo?

Voorafgaand aan het bekend worden van dit haalbaarheidsonderzoek is er overleg geweest met zowel Lunet Zorg, als met Ereslo. Mocht de opvanglocatie op deze plek doorgaan dan worden zij als belanghebbenden uiteraard betrokken bij de verdere ontwikkeling. Bij een eventuele verdere ontwikkeling wordt ook rekening gehouden met hun wensen en behoeften.

Komen er hier niet teveel emigranten bij elkaar te wonen?

Het plan dat nu wordt onderzocht, gaat niet alleen over opvangplekken, maar ook over nieuwe woningen. In totaal gaat het om ongeveer 190 woningen. Daarvan worden 15 tot 25 woningen verhuurd aan het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers).

Als er gekozen wordt voor een aparte opvanglocatie met 150 opvangplekken, wil de ontwikkelaar hier ook ongeveer 150 nieuwe woningen bijzetten. De opvanglocatie wordt dan onderdeel van een nieuwe wijk. De gemeente streeft hiermee juist naar een evenwichtige samenstelling van bewoners in de wijk.

Is er beveiliging aanwezig?

Bij 100 of 150 opvangplekken is er beveiliging op de locatie. De beveiliger is het aanspreekpunt voor asielzoekers, het COA en de politie bij eventuele overlast. We zien het als voordeel dat de opvang kleinschalig is en in een gewone woonwijk ligt. Zo houden we de kans op overlast zo klein mogelijk. Zeker in combinatie met actieve begeleiding naar zinvolle dagbesteding.

Hoe wordt voorkomen dat asielzoekers gaan rondzwerven?

Asielzoekers mogen altijd vrijwilligerswerk doen. Bovendien mogen asielzoekers betaald werk doen als ze 6 maanden in de asielprocedure zitten. Ze krijgen dan een tijdelijke werkvergunning. En afhankelijk van de leeftijd – kunnen kinderen en jongeren naar school. Er is dus meer ritme en regelmaat. Hier worden ze actief in begeleid. Er zijn verschillende instanties die asielzoekers ondersteunen bij het vinden van passend werk of een zinvolle dag invulling.

Goede voorbeelden

Er zijn vergelijkbare opvanglocaties die op deze manier werken. Dit werkt daar naar tevredenheid. Het geeft dus vertrouwen dat er goede voorbeelden zijn – ook in onze directe omgeving.

Wat voor type vluchtelingen gaan er straks komen?

Het COA is verantwoordelijk voor de opvang en begeleiding van asielzoekers. De instroom van asielzoekers bepaalt wie er op een opvanglocatie worden geplaatst. Gemeenten mogen niet zelf bepalen wie er worden opgevangen; dat is wettelijk vastgelegd. Het COA streeft naar een evenwichtige samenstelling van de bewoners, bijvoorbeeld in leeftijd, geslacht en gezinssituatie.

Het COA publiceert maandelijks actuele cijfers over de samenstelling van de bewoners op hun website. Onze opvanglocatie wordt echter pas op z’n vroegst opgeleverd in 2027. De situatie in de wereld kan dan zomaar weer helemaal anders zijn.

Het is dus te vroeg om nu al iets te zeggen over de samenstelling van vluchtelingen op dat moment. We houden hier wel oog voor. Als we verder in het proces zijn zullen we deze informatie zeker delen met alle belanghebbenden.

Wat is het verschil tussen asielzoekers of statushouders?

Statushouders zijn mensen die gevlucht zijn uit hun land en in Nederland asiel hebben aangevraagd. Ze hebben van de overheid een verblijfsvergunning gekregen. Dat betekent dat ze hier mogen blijven wonen. Ze hebben dezelfde rechten en plichten als andere inwoners van Nederland.

Een asielzoeker is iemand die naar Nederland is gekomen en asiel (bescherming) aanvraagt omdat hij of zij zich onveilig voelt in het land van herkomst. Deze persoon wacht nog op een beslissing van de overheid of hij/zij hier mag blijven.

Kort gezegd:

Een asielzoeker wacht nog op een besluit.
Een statushouder heeft toestemming om in Nederland te blijven.

Oekraïense vluchtelingen

Daarnaast vangen we ook nog Oekraïense vluchtelingen op in onze gemeente. Deze vluchtelingen hebben binnen Europa een speciale status gekregen. De gemeente vangt op dit moment 210 Oekraïense vluchtelingen op in zowel Eersel, Wintelre en in Vessem.

Deze opvanglocatie gaat dus specifiek over de groep asielzoekers. Hiervoor loopt op dit moment het haalbaarheidsonderzoek.